Maastricht, Molen van Lombok

(watermolen 58 op de Molenkaart Limburg)

Ten zuiden van Maastricht ligt het buurtschap Biesland. Enkele witte gebouwen blijken drie voormalige watermolens aan de Jeker te zijn waarvan er nog één (de voorste molen) compleet is. Dit is de tussen 1600 en 1699 gebouwde en op de linkeroever gelegen Molen van Lombok.

Van de molen, van origine een graanmolen, is van vóór de Franse tijd weinig bekend. Wat wel bekend is, is dat de molen in de loop der jaren vele functies gehad heeft. Tussen 1800 en 1840 wisselde de molen enkele keer van eigenaar. In 1840 - de blokkade van Maastricht was in 1839 opgeheven en de molen lag stil - voeg de toenmalige eigenaar het provinciale bestuur toestemming om de molen als proef te gebruiken voor het malen van verfhout. Een antwoord van de provincie bleef uit waarna de eigenaar een nieuwe poging deed om de molen om te bouwen tot volmolen. Hij motiveerde daarbij zijn verzoek door te benadrukken dat door het afbranden van een lakenfabriek in de regio het vollen naar België dreigde te verhuizen. Snel kwam er een positieve reactie en de molen werd ingericht als verfhout- en volmolen. Onbekend is of dit een succes geweest is, een jaar later werd een aanvraag ingediend voor ombouw naar een zaagmolen en een jaar later voor een wolspinnerij. Beiden bleven tot omstreeks 1850 in bedrijf waarna de molen weer werd omgebouwd tot graan- en oliemolen. Maar ook na 1840 wisselde de molen enkele malen van eigenaar. Tot vandaag de dag is de molen in particuliere handen.

Technische informatie van vóór de jaren ’30 van de vorige eeuw ontbreekt. In 1937 werd de molen verkocht en bleek het houten waterrad en de molenas in slechte staat te verkeren en vervanging was noodzakelijk. Een nieuw ijzeren waterrad met houten schoepen en een ijzeren wateras werden geplaatst.
Enige tijd daarvoor was het houten gangwerk en maalstoel vervangen door een (giet)ijzer exemplaar en was de oliemolen verwijderd. Na deze wijziging bezat de molen twee maalkoppels met 16-der en 17-der kunststenen. Ook kreeg de molen een ijzeren pletter en een dubbele houten elevator. Omstreeks 1960 was het malen van voergraan op maalstenen niet meer lonend en viel de molen stil.

In 1996 werd de molen gerenoveerd en gedeeltelijk omgebouwd tot woonhuis. Bij die renovatie is het gaande werk ook meegenomen en dit verkeert nu in complete en goede staat. Later heeft het waterschap de lossluizen gerenoveerd waardoor het mogelijk wordt om de molen te gebruiken waarvoor hij is gebouwd, namelijk malen.

De naam Molen van Lombok draagt de molen sinds 1894 en heeft betrekking op de wapenfabriek die zich in een van de molens bevond. Met die geweren werd de strijd door het Nederlandse leger in Indonesië gevoerd. Toch is het opmerkelijk dat de voorste molen zo wordt genoemd, immers in de achterste molen was de gewerenfabriek gevestigd.

Kenmerken van de molen:

  • Watermolen met een waterrad (middenslag)

  • Overige kenmerken: uit mergel opgebouwd molenhuis

  • Wateraanvoer: molentak van de Jeker

  • Sluiswerk: maalsluis en twee lossluizen, tandheugel

  • Rad of Raderen: ijzer met houten schoepen, diameter 4,95 m

  • Gangwerk: ijzer, waarschijnlijk onderaandrijving

  • Overbrengingsverhouding: onbekend

  • Maalkoppel: 2 (16-der en 17-der kunststeen)

  • Overige werktuigen: pletterij en elevator

Voor meer informatie bezoek onderstaande websites:
https://limburgserfgoednet.nl/
https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-01145?paging=true
https://www.allemolens.nl/

De molen is in particulier eigendom en wordt niet voor bezoekers opengesteld.

Adres: Jekermolenweg 84 6212 NL Maastricht
GPS: N: 50.83463, O: 5.67461