Sint Odiliënberg, Molen van Verbeek
(windmolen 110 op de Molenkaart Limburg)
In 1871 gaf de provincie Limburg toestemming voor de bouw van een molen in Sint Odiliënberg. Pas in 1874 was de molen klaar en had inmiddels ook een andere eigenaar. Ruim tien jaar en drie eigenaren later -het is inmiddels 1888- krijgt de familie Verbeek de molen in eigendom en dat zal zo blijven tot 1989, het jaar waarin de molen wordt verkocht aan de gemeente Sint Odiliënberg (nu Roerdalen en voorheen Ambt Montfort).
Oorspronkelijk was de molen van het type grondzeiler maar deze brandde in 1882 af. De eigenaar wilde herbouwen op een andere plaats maar de verzekeraar was daarop tegen. De molen werd daarom herbouwd op dezelfde plek maar dan als stenen bergmolen.
In 1928 was het tijd voor vervanging van het houten gevlucht. Er kwamen ijzeren roeden, waarschijnlijk afkomstig van een poldermolen die in de buurt van Hoorn heeft gestaan.
Voor de oorlog gingen de zaken goed, twee koppels stenen waren volop inbedrijf waarvan er één aangedreven werd door een dieselmotor.
Opmerkelijk is dat tijdens de tweede wereldoorlog de molen redelijk gespaard is gebleven. In tegenstelling tot veel molens in de omgeving die flinke schade opliepen of volledig vernietigd werden liep deze molen slechts een paar gaten in de romp op en lichte schade aan het gevlucht. Direct na de oorlog werd de molen hersteld. Gelijk werden een aantal ingrijpende wijzigingen aangebracht. De moerbalken en de draagbalk van de koning werden vervangen. Hierbij werden ijzeren balken gebruikt eenvoudig weg omdat eikenhout zo vlak na de oorlog schaars was.
Inmiddels waren er ook wijzigingen aan het maalwerk aangebracht. Een koppel met 17-der kunststenen met bovenaandrijving wordt door het gevlucht aangedreven. Het ander koppel, een16-der met eveneens kunststenen (met zacht bodemsel) met onderaandrijving wordt door een inmiddels geplaatste elektromotor aangedreven. Ook krijgt het gevlucht VanBussel stroomlijnwieken, bijzonder daaraan zijn de uitneembare windborden.
In het begin van de jaren ’50 kwam er een hamermolen voor het malen van veevoer. Dit betekende echter wel het einde van het malen op de wind. Gelukkig leidde dat niet tot algehele stilstand van de molen, de molen draaide nog geregeld, met name tijdens de Nationale Molendagen. Ook werd de molen in een behoorlijk goede staat gehouden.
Na verkoop aan de gemeente in 1986 volgde een grote restauratie aan kap en staart. Ook kreeg de molen nieuwe roeden, weer voorzien van de oorspronkelijke wiekverbetering. Ook de uitneembare windborden, die je eigenlijk alleen op Oud-Hollandse gevluchten tegenkomt, komen terug.
De naam Molen van Verbeek dankt de molen sinds 1888 aan de familie Verbeek, eigenaar van de molen gedurende ruim 100 jaar.
Opmerkelijk aan de molen zijn de VanBussel stroomlijnwieken met uitneembare windborden. [W1]
Kenmerken van de molen:
Beltmolen met VanBussel stroomlijnwieken
Overige kenmerken: bovenkruier, Engels kruiwerk, kruilier, Vlaamse vang, vangtrommel
Gevlucht: VanBussel-stroomlijnroeden, 25,40 m
Overbrengingsverhouding: 1 : 6,60
Maalkoppels: 2 (17 -der en 16-der beide kunststeen)
Overige werktuigen: sleepluiwerk, elektrisch luiwerk, evelator
Voor meer informatie bezoek onderstaande websites:
https://limburgserfgoednet.nl/
https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-02788?paging=true
https://www.allemolens.nl/
Wil je de molen bezoeken; raadpleeg dan altijd van tevoren de openingstijden op bovenstaande websites.
Adres: Molenweg 14 A 6077 BC Sint Odiliënberg
GPS: N: 51.14377, O: 6.00277