Vlodrop, Gitstappermolen

(watermolen 100 op de Molenkaart Limburg)

De oorspronkelijke molen is in de 14de eeuw gebouwd, om precies te zijn; op 26 december 1377 werden door de hertog en hertogin van Gulik de plaats van de molen in Vlodrop bepaald. Oorspronkelijk was de molen een graanmolen maar in de 18de eeuw werd een nieuwe graan- en oliemolen gebouwd. Om voldoende water te krijgen had de molen twee wijers, inmiddels is er een gedempt. De molen is tot aan 1987 in particulier eigendom geweest. In dat jaar ging de molen in eigendom over aan de gemeente Vlodrop en werd een stichting opgericht om de molen te beheren en exploiteren. Vandaag de dag is de molen weer in particuliere handen.

De molen had in de 18de eeuw twee raderen: een voor het malen van graan en de andere voor het slaan van olie. De graanmolen werd aangedreven door een middenslagrad; eerst volledig in hout uitgevoerd maar later met ijzeren schoepen en voorzien van een gemetselde krop. De oliemolen had een groter onderslagrad wat direct achter het middenslagrad was geplaatst. Beide raderen maakten gebruik van dezelfde maalsluis maar draaiden zelden gelijk, dat kon alleen bij zeer gunstige omstandigheden. Uit bedrijf nemen van graan- of oliemolen vond plaats door het verwijderen van kammen uit de bonkelaar van de graanmolen of kammen van het kroonwiel van de oliemolen. Op het einde van de eerste wereldoorlog werd de oliemolen stilgelegd en het bijbehorende waterrad en gaande werk afgebroken.

Het gangwerk is geheel in hout uitgevoerd. Door de beperkte ruimte is het spoorwiel en bonkelaar samengebouwd in een wiel.

Oorspronkelijk had de molen een koppel 17-der kunststenen en een koppel 17-der blauwe stenen. In het midden van de jaren ’50 van de vorige eeuw moest het koppel blauwe stenen wijken voor een kleine elektrische hamermolen. Lang heeft die niet gewerkt; al snel bleef alleen de handel in fabrieksmengvoerder over.

In de jaren ’70 waren er plannen voor een volledige restauratie maar door het uitblijven van subsidiegelden kon de daadwerkelijke restauratie pas in 1987 aanvangen. De restauratie bestond uit het herstellen van de molen met twee maalkoppelsen een nieuw (vanBussel) waterrad. Het waterrad is een volledig ijzeren middenslagrad. De maalsluis wordt met een haal in de molen bediend. In augustus 1988 werd de restauratie afgerond. Vandaag de dag wordt er naast het malen van graan ook elektriciteit opgewekt.

De naam Gitstappermolen dankt de molen aan de oorspronkelijke naam (Geitstapperbeeck) van de beek.

Bijzonder aan de molen is het door gebrek aan voldoende ruime samengebouwde spoorwiel en bonkelaar; de kamkoppen van de bonkelaar zijn naar beneden gericht (kroonwiel), die van het spoorwiel liggen in het draaivlak (kranswiel).

Kenmerken van de molen:

  • Watermolen met middenslagrad

  • Overige kenmerken: uit baksteen opgebouwd molenhuis

  • Wateraanvoer: Rode Beek en wijer

  • Sluiswerk: maalsluis, lossluis, haal

  • Rad: ijzer, diameter 5,06 m

  • Gangwerk: hout, onderaandrijving

  • Overbrengingsverhouding: onbekend

  • Maalkoppel: 2 (16-der kunststeen)

  • Overige werktuigen: elektriciteitsopwekking, kammenluiwerk

Voor meer informatie bezoek onderstaande websites:
https://limburgserfgoednet.nl/
https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-00209?paging=true https://www.allemolens.nl/

of bezoek de website van de Gitstappermolen: https://www.gitstappermolen.nl/

Wil je de molen bezoeken; raadpleeg dan altijd van tevoren de openingstijden op bovenstaande websites.

Adres: Gitstappermolenweg 8a 6063 NT Vlodrop
GPS: N: 51.13763, O: 6.10865